امر عمومی و اختیارات دولت از دیدگاه اقتصاد نئوکلاسیک و اسلام؛ بررسی مقایسه‌ای روش تبیین

• Main Author: علیرضا لشکری
• Format: Article
• Language: fas
• Published: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 2018-03-01
• Series: روش شناسی علوم انسانی
• Subjects: دولت; اختیارات دولت; بازار; کارایی; امر عمومی; منفعت خصوصی
• Online Access: http://method.rihu.ac.ir/article_1451_e2743ac9debca0dd4e2f5f8718a9c8b4.pdf

لزوم حضور دولت در زندگی اجتماعی انسان مستلزم اختیاراتی برای دولت و در نتیجه متأثر شدن آزادی عمل و اختیار فردی و پیدایش محدودیت­هایی برای اوست. این امر اختلاف نظرهای گسترده ای را میان نظریه پردازان این حوزه موجب شده است. در کنکاش درباره دولت و حدود اختیارات و وظایف گریزی از بررسی مانند امر عمومی و مصالح جمعی در مقابل مصلحت خصوصی و فردی نیست. «ایستار» درباره چگونگی تفکیک میان امر خصوصی و عمومی از سویی پیوند میان دولت و امر عمومی و از سوی دیگر دریچه­ای برای اندیشیدن در مورد اقتصاد و دولت می­گشاید. این مقاله بر اساس تحلیل محتوا و با مراجعه به متون معتبر دو دیدگاه کلاسیکی و اسلامی در مورد امر عمومی و خصوصی مفاهیم مرتبط با آن را بررسی می­کند.      نتایج نشان می­دهد در نگرش اسلامی زندگی اجتماعی ابزاری منحصربه­فرد برای پرورش برخی از خصایص و صفاتی است که موجب کمال و تعالی انسان می­شود و بخشی از مصالح انسان عمومی بوده و برای استیفای آن به دولت نیاز و چنین دولتی «خیر» است. از سویی، برخلاف رویکرد کلاسیکی، حوزه عمومی تحت الشعاع حوزه خصوصی و بازار تعریف نشده و ارزش­ها و نظام اخلاقی و مصالح جامعه صرفا از سوی بازار تعیین نمی­گردد.