Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer

• Main Author: Ertan ÖZENSEL
• Format: Article
• Language: Turkish
• Published: Ensar Nesriyat Ticaret A.S. 2003-07-01
• Series: Değerler Eğitimi Dergisi
• Subjects: değer; toplumsal değer; değer değişimi; değer çatışması; toplumsal rol
• Online Access: https://ded.dem.org.tr/gorsel/pdf/ded-3-makale-9.pdf

Değerler pozitivist anlayışın etkisinde uzun yıllar salt bireysel gerçekliği ifade ettiği ve öznel bir karaktere sahip olduğu gerekçesi ile sosyolojik incelemelerin kapsamı dışında tutuldu. Fakat son yıllarda "değer" konusu sosyolojinin temel inceleme alanı içine girdi. Bilindiği gibi toplumsal yapıyı oluşturan temel toplumsal kurumların tümü kendine ait değerler içermektedir. Ayrıca bir toplumdaki değerlerin kaynağı kişinin dışındadır ve kişi bunları kontrol edemez. Bir toplumdaki bireyler çeşitli ideallere, inançlara sahip olmasalardı o toplumda çeşitli normların oluşması da mümkün olamayacaktı. Bunun yanında değerler, hiçbir zaman kendi başlarına bir bilişsel kategori oluşturmazlar ve bunlar başka alanlardaki değerlerle ilişkilidirler. Çoğu kez de değerler kişilerin davranışlarında birer bağımsız değişken rolü oynarlar. Bir fakire yardım eden kişinin durumuna baktığımızda, kişi bunu sadece dinî bir görev olarak yapmayabilir. Aynı zamanda bu davranış o kişinin insanî değerleri konusunda da bize bilgi verir. Makalede değer kavramı, sosyoloji literatürü temelinden hareketle, yaklaşımlar ve süreç içerisinde geçirdiği dönemeçler tanıtılıp değerlendirilerek ele alınmıştır.