Kütüphanelerde İç Hava Kalitesinin İncelenmesi: Marmara Üniversitesi Merkez Kütüphanesi=An Investigation of the Indoor Air Quality in Libraries: Marmara University Central Library

• Main Authors: Güssün Güneş, Esin Bozkurt, Sinan Sönmez, Neşe Çakır
• Format: Article
• Language: English
• Published: Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği 2015-12-01
• Series: Bilgi Dünyası
• Subjects: Kütüphaneler; iç ortam hava kalitesi; toz; çalışan sağlığı; kullanıcı sağlığı; Libraries; indoor air quality; dust; employee health; user health
• Online Access: http://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/486/538
• ISSN: 1302-3217; 2148-354X

Bu çalışmada Marmara Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde iç ortam hava kalitesi incelenmiştir. İç ortam hava kalitesinin yetersizliği bireylerin çalışma verimlerini düşürebildiği gibi çeşitli sağlık sorunlarına da sebep olabilmektedir. İç ortam hava kalitesini etkileyen önemli kirletici kaynaklarından bir tanesi de partikül maddelerdir. İç hava ortamında bulunan partikül madde (PM), boyutlarına göre (PM10, PM2.5, PM1) insan sağlığını etkileyen hava kirleticilerden biridir. İç ortam hava kirleticileri oranı binaya, yaşanılan bölgeye ve mevsimsel dönemlere göre değişim göstermektedir. Partikül maddeye uzun süre maruz kalındığında göz, burun ve boğaz tahrişi, kaşınma, alerji, kanser, solunum yolu hastalıkları, kalp problemleri gibi çeşitli sağlık sorunlarının oluşumuna yol açabilmektedir. Çalışmamızda kütüphane binasının iç hava ortamında bulunan havadaki 10 mikrondan küçük çaptaki partiküllerin (PM10) kütüphane çalışanları ve kullanıcılarının sağlığına etkisi belirlenmiştir. 05/01/2014-01/06/2014 tarihleri arasında PM10 konsantrasyonu ve kullanıcı sayısı verileri toplanmıştır. PM10 için 2014 kış aritmetik ortalaması 23 μg/m3 ve maksimum değer 130 μg/m3 iken, ilkbaharda aritmetik ortalama 19 μg/m3 ve maksimum değer 127 μg/m3’tür. 05/01/2014-01/06/2014 tarihleri arasında kütüphaneye giren kişi sayısı 09:00-18:59 saatleri arasında ortalama 228 ve maksimum 546’dır. 19:00-08:59 saatleri arasında ise aritmetik ortalama 94 ve maksimum 312 kişi olmuştur. Toz konsantrasyonu ve kullanıcı sayıları karşılaştırıldığında ikisinde de sınav dönemlerinde toz artışı gözlenmiştir. Hem gündüz, hem de gece için PM10 konsantrasyonları ile kişi sayısı arasında korelasyonun yüksek olduğu gözlenmiştir. Dolayısıyla kütüphanedeki kişi sayısı arttıkça havadaki toz miktarı da artmaktadır. Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’nin (2015), Avrupa Birliği (AB) ve Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği PM10 sınır değerlerinin sınav dönemlerinde aşıldığı gözlemlenmiştir. Kadıköy bölgesindeki dış ortam PM10 konsantrasyonları ile kütüphanedeki PM10 konsantrasyonlarının artış ve azalışlarının benzer olduğu görülmüştür. Kütüphane binasında yeterli havalandırma sistemlerinin bulunmaması nedeniyle iç hava ortamındaki toz partikülleri çalışan ve kullanıcı sağlığı açısından risk oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. / This study investigated the indoor air quality of the Marmara University Central Library. The inadequacy of the quality of air in an indoor working environment can not only cause individuals to suffer a loss of productivity, but it can also lead to various health problems. Particular matter is one of the important pollutants that affect indoor air quality. Particulate matter (PM) in indoor environments, depending upon the size of the particles (PM10, PM2.5, PM1), is one of the air pollutants that have an impact on human health. The percentage of indoor air pollutants varies according to the particular building in which they are contained, the regional location of the building and the cycle of the seasons. Prolonged exposure to particulate matter may lead to various health problems such as eye, nose and throat irritations, itching, allergies, cancer, respiratory disease, and heart conditions. In our study, we determined the effect of indoor air particles of a diameter of less than 10 microns (PM10) inside the library building on library employees and users. Data on PM10 concentrations and library users were collected over the period January 5, 2014 - June1, 2014. While the 2014 winter arithmetic mean for PM10 was 23 μg/m3 with a maximum value of 130 μg/m3 , in the spring, the arithmetic mean was 19 μg/m3 with a maximum value of 127 μg/m3. Over the period January 5, 2014 - June 1, 2014, the mean number of people entering the library between the hours of 09:00 a.m. - 06:59 p.m. was 228, at a maximum of 546. The arithmetic mean was 94 and the maximum was 312 between the hours of 07:00 p.m - 08:59 a.m. A comparison of the dust concentration and the number of users showed that there was an increase of dust in both factors during exams. A high correlation was observed between PM10 concentrations and the number of users both in the day and at night and therefore it was determined that the higher the number of people occupying the library, the higher was the level of dust in the air. It was seen that the limit value for PM10 set down by Air Quality Assessment and Management Regulations (2015), the European Union (EU) and the World Health Organization (WHO) was surpassed during exam periods. It was observed that the increases and decreases in PM10 concentrations in the outdoor environment in the district of Kadıköy were similar to the PM10 concentrations in the library. The dust particles existing in the indoor air environment of the library building, an outcome of the lack of adequate ventilation systems, presents a health risk for employees and users.