کمّی‌سازی نمو برگ در ارقام مختلف گندم: I- تولید و زوال برگ‌های ساقه اصلی در شرایط مزرعه

• Main Authors: جعفر پوررضا, افشین سلطانی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2018-06-01
• Series: پژوهشهای زراعی ایران
• Subjects: درجه روز رشد; ظهور برگ; کسر برگ پیر شده; مدل‌سازی; مرحله برگی هان
• Online Access: https://jcesc.um.ac.ir/article_38139_2765c6defec8c1037b8c3cfcdbd19700.pdf
• ISSN: 2008-1472; 2423-3978

یکی از اجزای اصلی مدل‌های شبیه‌سازی رشد گیاهان زراعی، نمو سطح برگ است که اثر بسیار مهمی روی فتوسنتز و تعرق گیاهی دارد. نمو سطح برگ شامل ظهور برگ‌های جدید، توسعه برگ‌های سبز شده و پیری برگ‌های مسن است. به منظور تعیین پارامترهای مربوط به تولید و زوال برگ در ارقام گندم دو پژوهش مزرعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در طی دو سال زراعی 86-1385 تا 87-1386 اجرا شد. ارقام مورد استفاده شامل اترک، بیات، چمران، چناب، دز، اینییاء، کویر، مرودشت، شیراز، استار، شوا-مالد (کرخه)، ویریناک، یاواروس، زاگرس و لاین S78-18 بودند. آزمایش در شرایط عدم محدودیت آب و مواد غذایی انجام گرفت. برای توصیف تغییرات تعداد برگ در ساقه اصلی در مقابل درجه-روز رشد از یک مدل دو تکه‌ای استفاده شد. نتایج نشان داد که تولید برگ در ساقه اصلی با دریافت 5/108 درجه-روز رشد پس از کاشت در ارقام گندم آغاز شد و به‌صورت خطی و با سرعت متوسط 012/0 برگ بر درجه-روز رشد (فیلوکرون 83 درجه-روز رشد) افزایش یافت. زمان توقف تولید برگ با توجه به اختلاف معنی‌دار بین ارقام در دامنه‌ی 5/737 تا 5/856 درجه-روز رشد زمانی که بوته حدود 10-9 برگ در ساقه اصلی داشت، اتفاق افتاد. پیری برگ در ساقه اصلی زمانی آغاز شد که ساقه اصلی دارای 6-4 برگ بود و پس از این مرحله به ازای هر واحد افزایش در درجه-روز رشد، 00065/0 از برگ‌های ساقه اصلی زوال یافتند. روابط به‌دست آمده از این مطالعه را می‌توان در مدل‌های شبیه‌سازی گندم استفاده کرد.