Wykrywanie białka prionu w płynach ustrojowych – nowe perspektywy w diagnostyce choroby Creutzfeldta-Jakoba

• Main Authors: Ewa Golańska, Paweł P. Liberski
• Format: Article
• Language: English
• Published: Medical Communications Sp. z o.o. 2013-11-01
• Series: Aktualności Neurologiczne
• Subjects: choroba Creutzfeldta-Jakoba; markery diagnostyczne; amplifikacja białka prionu; cykliczna amplifikacja nieprawidłowej struktury białka (PMCA); konwersja indukowana przez wytrząsanie (QuIC)
• Online Access: http://neurologia.com.pl/index.php/wydawnictwa/2013-vol-13-no-3/wykrywanie-bialka-prionu-w-plynach-ustrojowych-nowe-perspektywy-w-diagnostyce-choroby-creutzfeldta-jakoba?aid=367
• ISSN: 1641-9227; 2451-0696

Choroba Creutzfeldta-Jakoba (Creutzfeldt-Jakob disease, CJD) należy do grupy chorób wywołanych przez priony, których diagnostyka nastręcza trudności ze względu na brak nieinwazyjnych metod umożliwiających przyżyciowe definitywne rozpoznanie. Rutynowe badania laboratoryjne wspomagające diagnostykę polegają na oznaczaniu obecności białka 14-3-3 w płynie mózgowo-rdzeniowym. Białko to jest jednak jedynie nieswoistym markerem rozpadu neuronów. Również badania obrazowe oraz EEG są niewystarczające do pewnego potwierdzenia rozpoznania. Obecnie duże nadzieje wiąże się z rozwojem czułych i swoistych metod wykrywania śladowych ilości nieprawidłowych konformerów białka PrPSc – markera jednoznacznie związanego z chorobami wywołanymi przez priony – znajdujących się w płynie mózgowo-rdzeniowym lub krwi chorych z CJD. W artykule omówiono opracowane w ostatnich latach metody, w których wykorzystuje się zdolność białka prionu do indukowania przekształcenia struktury przestrzennej cząsteczek PrPc w patologiczną izoformę PrPSc. Największe nadzieje na praktyczne zastosowanie budzi obecnie metoda konwersji indukowanej przez wytrząsanie (quaking-induced conversion, QuIC), oparta na amplifikacji nieprawidłowych konformerów białka prionu w warunkach in vitro z zastosowaniem oczyszczonego zrekombinowanego białka PrPc jako substratu. Omówiono zasadę metody, wyniki najnowszych badań nad jej optymalizacją oraz perspektywy wykorzystania w celach diagnostycznych i naukowych.