ELEMENTLERİN JEOKİMYASAL BİRLİKLERİNDE UZAMSAL KÜME VE AYKIRI DEĞERLERİN BELİRLENMESİ: JUIRUI BAKIR MADENİ BÖLGESİNDEN BİR ÖRNEK

• Main Authors: Tien Thanh NGUYEN, Danh Tuyen VU, Le Hung TRINH, Thi Le Hang NGUYEN
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 2016-10-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: Spatial Outliers; Spatial Clusters; Spatial Variability; Local Moran Statistic; Geochemistry; Uzamsal Aykırı Değer; Uzamsal Kümeler; Uzamsal Değişkenlik; Yersel Moran İstatistiği; Jeokimya
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/26489/278809?publisher=mta
• ISSN: 0026-4563; 2651-3048

Jeokimyasal verilerin saha dağılım desenlerinin belirlenmesi çalışmalarında uzamsal küme ve aykırı değerler büyük önem taşır. Bunlar, sadece cevherleşmenin temel özelliklerini değil, aynı zamanda maden yatağının ve cevher mineralinin alansal dağılımını da karakterize ederler. Bu çalışmada, çok değişkenli verinin alansal dağılım deseni konusunda yeni bir yöntem tanıtılacak olup bu yöntemde stabil Mahalanobis uzaklığı ile lokal Moran’s I1 değeri baz alınmıştır. Uzamsal matriksi oluştururken, aralığı belirlemek üzere öncelikle Moran’s I uzamsal korelogramı kullanılmıştır. Daha sonra, belirli bir elementler topluluğu için stabil Mehalanobis aralığı hesaplanmıştır. Son olarak, hem uzamsal birlik derecesini ölçmek hem de, uzamsal küme ve aykırı değerler dahil olmak üzere Cu, Au, Mo, Ag, Pb, Zn, As ve Sb birliklerinin uzamsal dağılım desenlerini belirlemek için yersel Moran’s I1 istatistiği uygulanmıştır. Hem ham veri hem de Box-Cox dönüşüm verisi üzerinde altı değişik ölçekte (2km, 4km, 6km, 8km, 10km ve 12km) uzamsal desen analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, Moran’s I1 ve stabil Mahalanobis ile tanımlanan uzamsal küme ve uzamsal aykırı değer alanlarının nesnel gerçeklik ile uyum sağladıklarını, ayrıca çalışma alanında bilinen maden yatakları ile de uyumlu bir ilişki gösterdiklerini ortaya koymuştur.