ارزیابی بهبود عملکرد گندم دیم (Triticum aestivum L.) با استفاده از مایه تلقیح باکتری‌های محرک رشد

• Main Authors: کاظم خاوازی, ولی فیضی اصل, محمدحسین سدری, علی اشرف طلیعی, جعفر گوهرگانی, محمد اسماعیلی, رضا سلیمانی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2020-10-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: بهبود عملکرد; تلقیح بذر; gge بای پلات
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_37533_f12448663eb7170191585b754a99d1ea.pdf

به­منظور ارزیابی اثر باکتری‌های محرک رشد گیاه در افزایش عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) دیم، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 باکتری محرک رشد با یک شاهد در چهار تکرار و در شش ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، قاملو، سرارود، گچساران، خدابنده و شیروان چرداول در سال زراعی 89-1388 به‌اجرا در آمد. نتایج نشان داد، تلقیح باکتری‌های محرک رشد توانست عملکرد دانه گندم دیم را در هر شش ایستگاه افزایش دهد که این افزایش در اغلب مکان‌های آزمایشی از لحاظ آماری معنی‌دار بود. حداکثر افزایش عملکرد دانه در مراغه، کرمانشاه، کردستان، ایلام، زنجان و گچساران به­ترتیب به‌میزان 6/19، 1/45، 4/12، 4/18، 2/10 و 6/11 درصد بود که متوسط این افزایش برای مطلوب‌ترین باکتری‌های محرک رشد در مناطق مورد مطالعه 382 کیلوگرم در هکتار بود. با روش GGE بای‌پلات باکتری‌های محرک رشد به دو گروه دارای عملکرد بالا (تیمارهای شماره 2، 3، 6، 8، 9 و 10) و پائین (تیمارهای شماره 1، 4، 5، 7، 11، 12، 13، 14، 15 و 16) و مکان‌های مورد مطالعه به سه گروه (گروه اول کردستان و گچساران، گروه دوم مراغه، زنجان و ایلام و گروه سوم کرمانشاه) تفکیک شد. مناسب‌ترین تیمار برای گروه کردستان و گچساران شماره 9، برای مراغه، زنجان و ایلام شماره 2 و برای کرمانشاه شماره 5 بود، امّا چنانچه هدف معرفی تنها یک باکتری‌ محرک رشد برای کل مناطق باشد، مایه تلقیح شماره 9 مناسب‌ترین است. بنابراین استنباط می‌شود، از باکتری‌های محرک رشد می‌توان در بهبود عملکرد گندم دیم در دیمزارهای ایران استفاده نمود.