Sürdürülebilir su ürünleri yetiştiriciliğinde yemlerin çevreye etkisinin azaltılması

• Main Authors: Önder Yıldırım, İsmail Berat Çantaş
• Format: Article
• Language: English
• Published: Ege University 2019-03-01
• Series: Su Ürünleri Dergisi
• Subjects: sustainable aquaculture; environmental effects; eutrophication; nutrient accumulation; sürdürülebilir yetiştiricilik; çevresel etkiler; ötrofikasyon; nütrient birikimi
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/egejfas/issue/39905/433451

Sürdürülebilir yetiştiricilik çevresel, sosyal, ekonomik ve estetik faktörlerin bütünleşmesi ile meydana gelmektedir. Yetiştiriciliğin çevreye olan etkisinde beslemenin etkileri yadsınamaz. Çevresel etkilerin başında sisteme verilen yem ve yemin oluşturduğu besin maddelerinin yükü gelmektedir. Bu besinlerin yükünü yem içeriğinde bulunan azot ve fosfor oluşturmaktadır. Azot ve fosforun yetiştiricilik yapılan ortamda normal değerlerin üzerinde birikmesi ötrofikasyon ve algal patlamalar gibi olaylara neden olabilmekte ve bu durum yetiştiricilik ortamındaki yaşamı olumsuz etkileyebilmektedir. Balık yemlerinden kaynaklı çevresel etkilerin azaltılması sürdürülebilir yetiştiriciliğe önemli katkı sağlamaktadır. Yemden en verimli şekilde yararlanıp   çevre dostu yem formülasyonların geliştirilmesi çevreye salınan azot ve fosfor miktarını azalarak yetiştiriciliğin yem kaynaklı çevresel etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Yemin daha verimli kullanılarak sindirilebilirliğinin arttırılması ile ilgili çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Bu amaca hizmet etmek üzere son yıllarda yemlere enzim eklenmesinin başarılı olduğu birçok çalışmada görülmüştür. Özellikle fitaz enzimi ilavesi ile fosfor sindirilebilirliği artmakta suya salınan fosfor miktarları da düşmektedir. Bu konuda entegre multi trofik akuakültür sistemler, akuaponik sistemler gibi alternatif üretim formülleri ve izleme sistemlerinin geliştirilmesi ile bu yükün faydalı bir şekilde kullanılması ve izlenilmesi sağlanabilir. Bu derlemede sürdürülebilir yetiştiricilikte yemlerin çevresel etkileri ve bu çevresel etkilerin azaltılması için neler yapılabileceği konusu ele alınmaktadır.