سیر تطور تفسیر اخلاقی قرآن کریم

• Main Authors: معصومه آگاهی, عبدالهادی فقهی‌زاده
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Payame Noor University 2016-09-01
• Series: Pizhūhish/Nāmah-i Tafsīr va Zabān-i Qurān
• Subjects: تفسیر قرآن; رویکرد اخلاقی; تفسیر اخلاقی و روایات اخلاقی
• Online Access: http://quran.journals.pnu.ac.ir/pdf_3419_0f9e6ff341e48bc94bbc25540ccc2a50.html
• ISSN: 2322-3804; 2538-614X

رویکرد اخلاقی در تفسیر قرآن در طول تاریخ اسلام دوره‌های گوناگونی را پشت سر گذاشته است. این ادوار در ویژگی‌ها و خصوصیات با هم تفاوت داشته‌اند. از عصر نزول قرآن و توأمان بودن روایات تفسیری و اخلاقی تاکنون پنج دوره در تفسیر اخلاقی قابل شناسایی و تفکیک است: 1. پیدایش توجه خاص به آیات مشتمل بر نکات اخلاقی (عصر اقدمین)، 2. افول صبغه اخلاقی در تفسیر آیات (عصر متقدمان)، 3. احیاء صبغه اخلاقی در قالب‌ تفاسیر جامع (دوره اول عصر متأخران)، 4. رشد توجه به آیات مشتمل بر نکات اخلاقی (دوره دوم عصر متأخران) 5. شکوفایی توجه به آیات مشتمل بر نکات اخلاقی (دورۀ معاصران). آنچه باعث ایجاد و آغاز هریک از این دوره‌ها شده شرایط و فضای جامعه، نیاز مخاطبان و دغدغۀ مفسران بوده است؛ چنان که برآیند این عوامل در یک دورۀ خاص سبب شده است تا رویکرد اخلاقی در تفاسیر قرآن دچار شدت و ضعف شود. این نوشتار به معرفی دوره‌های گوناگون در تفسیر اخلاقی و تحلیل دلایل فراز و نشیب آن پرداخته است.