Kręte drogi sufich. Turecko-bałkańskie wątki sufickiej koncepcji „drogi” we współczesnej odsłonie (na wybranych przykładach literackich)

• Main Author: Agnieszka Aysen Kaim
• Format: Article
• Language: Bulgarian
• Published: Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences 2017-10-01
• Series: Slavia Meridionalis
• Subjects: Sufism; tarika; path; dervish; tauhid
• Online Access: https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sm/article/view/1437

The twisting paths of the sufis – the Turkic-Balkan motifs in the sufi ‘tariqa’ concept in selected examples of contemporary literary works The first part of this paper summarises how Sufi brotherhoods formed in the Balkans with some references to their Turkic-Ottoman sources. Islamic mystical movements constituted part of the Islamisation initiatives in the territories occupied by the Ottoman Empire: mystical teaching was apparently more successful among the local people than conservative Islam. Crypto-Christianism was a typical phenomenon among converted Slavs. Orders using the language of symbolic tales (like the Bektashi) involved some Christian rites. The orders which proved most popular were the Mevlevi, Naqshbandi, Chalwati and Bektashi, which are still active in some parts of the Balkans. Their role also reconciled the national thought of newly forming national identities in the Balkans. In the novels Death and the Dervish by Meša Selimović and Konak by Ćamil Sijarić, the mystical idea of the Arab tariqa (tarika), i.e. „path,” meets the modern literary concepts of fate and the search for truth and sense of life. The paper constitutes an attempt to present how these two aesthetics have been unwoven into modern literary texts.   Kręte drogi sufich. Turecko-bałkańskie wątki sufickiej koncepcji „drogi” we współczesnej odsłonie (na wybranych przykładach literackich) Tekst jest próbą przybliżenia mistycznej koncepcji drogi tarika i jej realizacji przez różne bractwa sufickie (m.in. bektaszytów, mewlewitów, malamitów, chalwetytów, nakszbandytów), które z Anatolii rozprzestrzeniły się na Bałkany. Praca odwołuje się do znanych postaci derwiszy, zarówno tych z epoki literatury świętych podbojów islamu, jak i tych wykreowanych postaci zasłużonych derwiszy noszących cechy chrześcijańskich „świętych”. W części analitycznej tekst podejmuje interpretację współczesnych literackich kreacji ascetów i mistyków oraz realizowania przez nich koncepcji „drogi”. Służy temu analiza poszczególnych wątków z powieści Mešy Selimovicia Derwisz i śmierć i Sijaricia Ćamila Ja, eunuch. Całość jest próbą przyjrzenia się na wybranych przykładach, jak i czy współczesna literatura południowosłowiańska splata koncepcję literacką z filozofią mistycyzmu bałkańskiego, tworząc oryginalne, autorskie odsłony.