Wpływ relacji agencji i indywidualnej ideologii etycznej na powielanie decyzji dotyczących wątpliwego wyboru polityki rachunkowości. Badanie eksperymentalne

• Main Author: Ewa Maruszewska
• Format: Article
• Language: English
• Published: Rada Naukowa SKwP 2020-07-01
• Series: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Subjects: polityka rachunkowości; teoria agencji; orientacje etyczne; EPQ
• Online Access: http://ztr.skwp.pl/gicid/01.3001.0014.2468

Literatura prezentująca wyniki badań eksperymentalnych w rachunkowości potwierdza, że występowanie relacji pryncypał – agent niekorzystnie wpływa na decyzje menedżerów. W artykule zaprezentowano wyniki eksperymentu, w którym badano skłonność do powielenia wątpliwego etycznie zachowania w sytuacji występowania/braku relacji agencji. Uzyskane wyniki wskazują, że wcześniejsza obserwacja niewłaści-wego wyboru w ramach polityki rachunkowości przy występowaniu relacji agencji zmniejsza skłonność do powielenia dyskrecjonalnych wyborów w zakresie wyceny rozrachunków w walutach obcych. Wyka-zano też, że bez niekorzystnych kryteriów podejmowania decyzji respondenci zachowują się bezreflek-syjnie, powielając dokonany wybór ze szkodą dla sprawozdawczości finansowej. Otrzymane wyniki porównano z taksonomią osobistych filozofii moralnych Forsytha wykazując, że większość badanych to sytuacjoniści i absolutyści oraz sytuacjoniści i utylitaryści są najmniej skłonni do powielania nieprawidło-wej decyzji. Wyniki sugerują, że indywidualna orientacja etyczna ma bardzo mały wpływ, podczas gdy wcześniejsza obserwacja kwestionowanej decyzji w warunkach agencji zmniejsza skłonność badanych do powielenia decyzji. Idealiści są bardziej surowi w ocenie moralnej sytuacji w porównaniu z relatywistami, chociaż większość ankietowanych, którzy nie obserwowali negatywnych skutków relacji pryncypał – agent, wykazała wysoką skłonność do powielania niewłaściwego zachowania. Najważniejszą zmienną jest występowanie relacji agencji wskazując, że podejmowanie decyzji i indywidualne wybory praktyków sta-nowią ważny element tworzenia polityki rachunkowości i wymagają badań.