تعیین زمان مناسب استفاده از قارچ‌کش‌ها برای کنترل بیماری لکه قهوه‌ای جو

• Main Authors: مصطفی عابدی تیزکی, کوروش رضاپور, محمد علی آقاجانی, فرداد اسدی, سیاوش سلیمیان
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Shahid Chamran University of Ahvaz 2019-02-01
• Series: گیاه‌پزشکی
• Subjects: لکه قهوه‌ای; bipolaris sorokiniana; تیمارهای سمپاشی; مرحله رشدی; جو
• Online Access: http://plantprotection.scu.ac.ir/article_14150_794cf90ee463b89a43b5dc4adac651c7.pdf

بیماری لکه قهوه ­ای (<em>Bipolaris sorokiniana</em>)، یکی از بیماری­ های برگی مخربی است که در شرایط همه­ گیری خسارت قابل توجهی به جو وارد می­ کند. استفاده از قارچ­کش­ ها، روش سریع کنترل این بیماری در سال­ های همه‌گیری می ­باشد. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کرت­ های خرد شده در چهار تکرار طراحی گردید. عامل اصلی آزمایش را ارقام(صحرا و یوسف) و عامل فرعی را تیمارهای سمپاشی با قارچ­کش ­های رایج منطقه شامل تیلت، فولیکور، فالکن و رکس دو به ترتیب در چهار زمان T0 (مرحله اوایل ساقه­ روی تا تشکیل گره 1)،  T1(مرحله تشکیل گره 3-2)، T2 (ظهورکامل برگ پرچم) و T3 (گلدهی) تشکیل دادند. در تحقیق حاضر، ده تیمار سمپاشی بر اساس زمان مراحل رشدی جو در نظر گرفته شد که شامل تیمارهای Tr1: یک بار سمپاشی در مرحله اوایل ساقه­ روی تا تشکیل گره 1، Tr2: یک بار سمپاشی در مرحله تشکیل گره 3-2، Tr3: یک بار سمپاشی در مرحله ظهور کامل برگ پرچم، Tr4: یک بار سمپاشی در مرحله اوایل گلدهی، Tr5: دو بار سمپاشی در مرحله تشکیل گره 3-2 + ظهور کامل برگ پرچم، Tr6: دو بار سمپاشی در مرحله ظهور کامل برگ پرچم + اوایل گلدهی، Tr7: دو بار سمپاشی در مرحله اوایل ساقه‌روی تا تشکیل گره 1 + تشکیل گره 3-2،Tr8 : سه بار سمپاشی در مرحله تشکیل گره 3-2+ ظهور کامل برگ پرچم+ اوایل گلدهی، Tr9: چهار بار سمپاشی در مرحله اوایل ساقه­روی تا تشکیل گره 1+ تشکیل گره 3-2+ ظهور کامل برگ پرچم+ اوایل گلدهی وTr10  (تیمار شاهد) بودند. در این بررسی تیمارهایی با بیش از یک بار سمپاشی ازمرحله تشکیل گره 3-2 تا گلدهی (تیمارهای Tr5، Tr6، Tr8 و Tr9) توانستند سطح زیر منحنی پیشرفت وقوع بیماری (AUDPC-I) را در رقم صحرا بین 1/86-8/76 درصد و در رقم یوسف بین 2/81-3/68 درصد کاهش دهند، در حالی­که مقدار سطح زیر منحنی پیشرفت شدت بیماری (AUDPC-S) به ترتیب در ارقام صحرا و یوسف بین 7/65- 62 درصد و 7/62-1/60 درصد کاهش یافت. بیشترین درصد افزایش عملکرد نیز در تیمارهایی با بیش از یک بار سمپاشی از مرحله تشکیل گره 3-2 تا گلدهی وجود داشت که به ترتیب در رقم­ های صحرا و یوسف بیش از 37 درصد (8/1092 تا 1/1284 کیلوگرم در هکتار) و 41 درصد (8/1167 تا 1290 کیلوگرم در هکتار) افزایش عملکرد مشاهده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، تیمار Tr5 (دو بار سمپاشی در T1+T2) مناسب­ ترین تیمار از نظر زمان استفاده قارچ­کش برای کاهش وقوع و شدت بیماری، افزایش عملکرد و سود اقتصادی بود.