Haleb Atabeyi Nûreddîn Mahmûd Dönemindeki Medrese Eğitimine Bir Bakış

• Main Author: Abdulcelil Işık
• Format: Article
• Language: English
• Published: Gaziantep University 2020-07-01
• Series: Gaziantep University Journal of Social Sciences
• Subjects: nûreddîn mahmûd; nizamiya madrasas; syria; nizamiye medreseleri; suriye
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/55008/613395?publisher=gantep

Avrupa’nın Ortaçağ’daki geriliğinin temelinde halkın büyük bölümünün okur-yazar olmayışı ve eğitim almayışından kaynaklandığını söylemek yerinde bir tespit olur. Çünkü sınırlı bir kesimin tekelinde kalan eğitim-öğretim ayrıcalığı sınıfsal farklılığın derinleşmesinde de etkili olmuştur. Buna karşılık İslâm Dünyası’nda eğitim, halkın tamamına teşmil edilmiş, kadın ve erkek için farz kılınmıştır. Bu ise İslâm’ın ilk yılları ile birlikte daha sonra İslâm’ı benimsemiş Türk-İslâm devletleri döneminde hızlı ve parlak bir medeniyetin vücud bulmasına neden olmuştur. Zaman içerisinde eğitim kurumları olarak ortaya çıkan medreselerde günümüz modern bilimlerine ilham kaynağı olan İbn Sina, Farabi, İbn Rüşd, Birunî, İbn Haldun ve İbn Cezerî vb. filozoflar yetişmiştir. İlk Türk-İslâm devletlerinden Karahanlılar ile başlayan Medrese geleneği Selçukluların kurdukları Nizâmiye Medreseleri ile zirve yaptı. Öte taraftan Endülüs Emevî ve Beni Ahmer devletleri döneminde de İspanya’da ortaya konulan eğitim anlayışı ve gelişkin medrese eğitimi Avrupalıları da etkileyerek Rönesans’ın yaşanmasında büyük katkılar sundu. Makalemizin amacı, Haleb Atabeyi Nûreddîn Mahmûd tarafından benimsenmiş olan Büyük Selçuklu Devleti’nin medrese sisteminin (Nizâmiye Medreseleri), Suriye’de uygulanması ile bu medreselerin sosyo-kültürel, dinî ve siyasal hayata etkilerini kaynaklar ışığında ortaya koymaktır.