ÇAĞDAŞ UYGUR EDEBİYATI VE ONUN GELECEĞİ

• Main Author: Raile Abdülvahit KAŞGARLI
• Format: Article
• Language: English
• Published: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi 2014-06-01
• Series: Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi
• Subjects: uygur; edebiyat; çağdaş uygur edebiyatı; uygur kültürü.; uyghur; literature; modern uyghur literature; uyghur culture.
• Online Access: http://dergipark.org.tr/tr/pub/uygur/issue/30035/324308?publisher=adem-oger

Çağdaş Uygur edebiyatı, XIX. yüzyılın sonu XX. yüzyılın başlarında oluşan Uygur edebiyatını ifade etmektedir. Uygur Edebiyatı, XIX. yüzyılın ortalarına kadar divan şiiri merkezli gelişirken, bu yüzyılın ikinci yarısından itibaren yavaş yavaş yeni bir döneme girmiştir. XX. yüzyılın başlarında oluşan Çağdaş Uygur Edebiyatının 1930'lu ve 1940’lı yıllarda gösterdiği gelişmeyi ceditçilik hareketinden ayrı düşünemeyiz. 1949’da yönetimin el değiştirmesi nedeniyle, edebiyatta işlenen konular da değişmiş, Kültür Devrimi’nde çağdaş Uygur edebiyatı ve edipler ağır darbe almıştır. 1976 sonrasında canlanan çağdaş Uygur edebiyatında roman ön plana çıkmış, yasak konu olan tarih, edebî eserlerde yoğun olarak işlenmeye başlamıştır. 2000 yılına gelindiğinde ise sözde “çift dilli eğitim” uygulanmaya ve yaygınlaştırılmaya başlamıştır. Uygur Türkçesinin kreşten itibaren devre dışı bırakılması, yetişecek nesilleri millî değerlerden uzaklaştırmakla kalmayıp, Uygurca basın yayını ortadan kaldıracağı gibi, çağdaş Uygur edebiyatının geleceğini de olumsuz yönde etkileyecektir.