اثرات تغییر اقلیم بر نواحی در معرض تهاجم علف‌هرز کشیده‌برگ مهاجم جودره (Hordeum spontaneum K.Koch) در ایران و جهان

• Main Authors: سیدکریم موسوی, علی قنبری, رضا قربانی, محمدعلی باغستانی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2017-08-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: پراکنش علف‌هرز; شاخص مشابهت اقلیمی; شدت حضور; لرستان; مدل اقلیمی کلیمکس
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_35760_43a2ad84372dc274f44d58ebc4ae0162.pdf

در این تحقیق با استفاده از شاخص شدت حضور علف‌های هرز، مناطق اصلی آلوده به علف‌هرز جودره (Hordeum spontaneum K.Koch) در استان لرستان شامل شهرستان‌های خرم‌آباد (مناطق ایمان‌آباد و ریمله)، دورود، کوهدشت و الشتر سلسله به عنوان اقلیم مطلوب برای حضور این گونه علف‌هرز انتخاب شدند و با استفاده از برنامه کلیمکس1 تشابه اقلیمی مناطق مختلف جهان با ناحیه مورد نظر به عنوان معیاری از قابلیت تهاجم‌پذیری آن مناطق در شرایط موجود و تحت سناریوهای تغییر اقلیم ارزیابی شد. تجزیه خوشه‌ای نشان داد استان‌های کرمانشاه، البرز، همدان، کردستان، مرکزی، قزوین و چهارمحال و بختیاری با شاخص مشابهت اقلیمی بیشتر از 81/0 مستعدترین اقلیم را برای استقرار علف‌هرز جودره در شرایط دیم داشتند. در صورت تغییر اقلیم، شرایط آب و هوایی استان‌های زنجان، همدان، اردبیل، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کردستان، چهارمحال‌وبختیاری و مرکزی برای استقرار این علف‌هرز در مقایسه با اقلیم جاری مساعدتر و شرایط سایر استان‌ها نامساعدتر می‌شود. در شرایط تغییر اقلیم، شرایط آب و هوایی استان لرستان به میزان 5/8 درصد برای استقرار علف‌هرز جودره نامساعد خواهد شد. اسلام‌آباد غرب، بروجرد، ایوان، تویسرکان، کنگاور، جوانرود، کرمانشاه، کامیاران، اردل، سیلاخور، سرارود، سنندج، شمیران تهران، روانسر، رومشکان، نهاوند، ایلام، فارسان، تازه آباد، نورآباد دلفان، مهاباد، ازنا، سنقر، هرسین، سیسخت، خرم‌آباد، سپیدان، زرقان، معلم کلایه، سرابله، بوکان، قزوین، شاهین دز، بانه، بیله‌سوار، شازند، تخت جمشید، اراک، خمین، هشتگرد، سقز، اشنویه، سامان، خنداب، شیراز، شهرکرد و ملایر با داشتن شاخص مشابهت اقلیمی بیشتر از 9/0 آسیب‌پذیرترین شهرها در برابر تهاجم علف‌هرز جودره بودند. در شرایط موجود، کشورهای اسپانیا، ایالات متحده آمریکا، الجزایر، یونان، سوریه، ترکیه، ایتالیا، استرالیا، ازبکستان، تونس، پاکستان، عراق، مراکش، شیلی، افغانستان، بلغارستان، مقدونیه، پرتغال، آرژانتین، ترکمنستان، لیبی، رومانی، اردن، آفریقای جنوبی، فرانسه، ارمنستان، اکراین، فلسطین اشغالی و چین حداقل یک منطقه با مشابهت اقلیمی بیشتر از 8/0 با ناحیه آلوده به علف‌هرز جودره در استان لرستان داشتند. بر اساس سناریوی تغییر اقلیم انگلستان برای سال 2080 میلادی، شرایط اقلیمی کشورهای کره شمالی، سوئیس، کره جنوبی، مجارستان، اتریش، بوسنی و هرزگوین، مغولستان، لوکزامبورگ، جمهوری چک، آلمان، کانادا، لهستان، رومانی، یوگسلاوی، جورجیای جنوبی، بلژیک، روسیه، بلغارستان، هلند، اوکراین، سوئد، قزاقستان، فنلاند، بلاروس، انگلستان، نروژ، فرانسه، دانمارک و ایرلند برای تهاجم علف‌هرز جودره در مقایسه با شرایط آب‌وهوایی موجود به میزان 30-10 درصد افزایش می‌یابد. براساس این تحقیق در شرایط اقلیمی موجود و در صورت تغییر اقلیم قاره اروپا بهترین اقلیم برای تهاجم علف‌هرز جودره و قاره آمریکای جنوبی در شرایط جاری و قاره آفریقا در صورت تغییر اقلیم نامساعدترین قاره برای تهاجم این علف‌هرز بودند.