Karaferye Kazası Kadı Sicilleri

• Main Author: Vehbi Günay
• Format: Article
• Language: English
• Published: Izmir Katip Celebi University 2016-07-01
• Series: Cihannüma: Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi
• Subjects: osmanlı kadı mahkemesi defterleri; şer‘iye sicilleri; rumeli; karaferye; osmanlı taşra ve sosyo-ekonomik tarih kaynakları; ottoman court records; şer‘iye registers; rumelia; veria
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/cihannuma/issue/27075/286457?publisher=ikc

Osmanlı Devleti’nin taşradaki temsilcisi, yargıç ve yerel yöneticisi olan kadıların kendilerine akseden konuları ve yaptıkları işlemleri kaydettikleri şer‘iye sicilleri Osmanlı arşiv evrakı arasında ayrıcalıklı ve önemli bir konuma sahiptir. İçerdikleri belge çeşitliliği bakımından çok farklı alanlara ışık tutan ve birinci dereceden kaynak durumundaki bu defterler özellikle Osmanlı taşrasının sosyo-ekonomik tarihine ilişkin paha biçilemez bilgiler içermektedir.Yunanistan Makedonyası’nın güneyinde, Selânik körfezine pek te uzak olmayan bir konumda yer alan Karaferye (Béroia/Véria) beş yüzyılı aşkın Osmanlı Devleti’nin egemenliği altında bulunmuş, farklı dinî ve etnik grupların birlikte yaşadıkları, üretim ve ekonomik canlılık açısından kayda değer potansiyele sahip bir kazadır. Kazanın, Osmanlı geçmişinin aydınlatılması açısından mahallinde kaleme alınmış belgelerin varlığı ve verdikleri bilgilerin değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Karaferye kazasının Yunanistan’da 127, ülkemizde ise 13 adet olmak üzere toplam 140 adet kadı sicil defteri tespit edilebilmiştir. Defterler XVII. yüzyıla ait 43, XVIII. yüzyıla ait 67 ve XIX. yüzyıla ait 30 adet olmak üzere sayısal olarak dağılmışlardır. Söz konusu külliyat 1602-1891 yılları arası dönemi içermektedir. Karaferye Sicilleri toplam on iki binin üzerinde sayfada barındırdığı binlerce belgeyle büyük bir koleksiyon oluşturmuştur. Oldukça iyi durumda ve çoğu orijinal hallerini koruyan defterlere dayalı çalışmalar kaza ölçeğinde yerel tarih araştırmaları için kaynak teşkil ettiği gibi Osmanlı tarihinin sondaj ve örnekleme yöntemleriyle yürütülecek incelemeler için de önemli bilgiler içermektedir. Bu çalışmada her iki ülkede bulunan siciller ile ilgili mevcut malumat derlenmiş, ülkemizdeki defterler ve yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiş, sicillerin durumu genel olarak değerlendirilmiş ve bir toplu katalog oluşturulmuştur.