Acil serviste yapılan bilgisayarlı tomografi görüntüleme istemleri ne kadar etkin?

• Main Authors: Erol Armağan, Halil Kaya, Özge Özkan Yıldız, Suna Eraybar
• Format: Article
• Language: English
• Published: Rabia Yılmaz 2019-09-01
• Series: Journal of Contemporary Medicine
• Subjects: computed tomography; efficacy cost; emergency department; bilgisayarlı tomografi; etkinlik maliyet; acil servis
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jcm/issue/48481/596718

Amaç: Son yıllarda giderek gelişen radyolojik görüntüleme yöntemleri tanısal süreçte önemli bir araç haline gelmiştir. Kolay ulaşılabilir olmaları nedeniyle görüntüleme yöntemleri acil servislerde hasta değerlendirmede anamnez ve fizik muayenenin önüne geçmiş fakat uygun endikasyon konulmamış, gereksiz tetkik istemleri sayısında artışı beraberinde getirmiştir. Özellikle bilgisayarlı tomografinin fazla miktarda, endikasyon dışı istenmesi günümüzde sağlık harcamalarını giderek arttırmış, bu da bedel-etkinlik konusunu gündeme getirmiştir. Çalışmamızda amaç acil serviste bilgisayarlı tomografi istemi yapılan hastaların istem gerekçelerini ve saptanan mevcut patolojileri değerlendirerek, tetkiklerin uygunluğunu saptamaktır.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil servisine altı aylık sürede başvuran ve tanısal test olarak Bilgisayarlı tomografi görüntüleme istenen 1700 hasta dahil edildi. Bu hastaların kayıtları hastane otomasyonu ve hasta dosyaları kullanılarak retrospektif olarak incelendi. Çalışmaya dahil edilen hastaların yaş grupları, cinsiyeti, travma öyküsü, ön tanıları kaydedildi. Görüntüleme ile saptanan patolojiler kaydedilerek istem gerekçesindeki ön tanılar ile karşılaştırıldı.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hastaların tanı gruplarına göre sınıflandırılmasında; travma nedeniyle görüntülemeye başvurulan hastaların oranı  %42.9 olarak saptanırken travma nedeniyle maksillofasial BT çekilen olguların %81’ inde omurga BT çekilen olguların %91’ inde patoloji saptandı. Çocukluk yaş döneminde travma nedeniyle yapılan kranial görüntülemelerin %98.5’ inde ise patoloji saptanmadı. Cinsiyete göre abdominopelvik BT sonuçları incelendiğinde erkeklerin %68.6’ sının kadınların ise %63.9’unun acil patoloji saptanmadığı görüldü. Sonuç: Görüntüleme sonuçları incelendiğinde normal görüntüleme sayısı oldukça yüksekti. Hastalarda tomografi istem gerekçeleri iyi irdelenmeli ve klinik karar verme kılavuzları eşliğinde doğru endikasyonlar ile görüntüleme yapılmalıdır. Bu sayede mevcut yüksek çekim oranları, maliyet ve hastaların radyasyon maruziyeti azaltılabilir.