تأملى در نظریه‏ هاى امنیت بین المللى (قبل و بعد از فروپاشى شوروى)

• Main Author: سیدعبدالقیوم سجادی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Bagher al-Olum University 2000-06-01
• Series: علوم سیاسی
• Online Access: http://psq.bou.ac.ir/article_8745_aeb27290ba44534146706a181df96630.pdf

گفته شد تحولات نظام جهانى، به ویژه دگرگونى نظام جهانى به صورت چشمگیرى<br /> آرا و نظریه‏پردازى‏هاى متفکران سیاسى را تحت تأثیر داشته است. گسترش فزاینده<br /> پارادایم نهادگرایى و سیاست همکارى جهانى که بر اساس رشد روز افزون وابستگى<br /> متقابل جهانى استوار مى‏باشد، از اثرات عمده تحول بین المللى محسوب مى‏گردد. این<br /> تحولات بالطبع با تحول جدى مفاهیم سیاسى و بین المللى و از جمله امنیت جهانى همراه<br /> بوده است. فروپاشى اتحاد جماهیر شوروى به عنوان یک قطب اصلى قدرت جهانى و<br /> رخدادهاى بین المللى پس از آن نظیر: اتحاد دو آلمان و فرو ریختن دیوار برلین،<br /> استقلال جمهورى‏هاى وابسته، پایان رقابت تسلیحاتى و جنگ سرد شرق و غرب و<br /> بالاخره، تغییر ساختار قدرت جهانى، هر یک به صورت جدى در دگرگونى مفهوم<br /> امنیت جهانى باز تاب داشته‏اند. در این نوشتار ضمن مقایسه کوتاه مفهوم امنیت در دوره<br /> جنگ سرد و پس از آن، محورهایى چون: چند لایه شدن مفهوم امنیت و تمرکز متفکران<br /> <br clear="all" /> بر بُعد جمعى و اقتصادى امنیت به عنوان چهره غالب مطالعات امنیتى دوره پس از<br /> فروپاشى مطرح گردید. در یک برآورد کلى مى‏توان گفت؛ هر چند توجه بر بُعد نظامى امنیت در هر دو مقطع<br /> مزبور قابل شناسایى است؛ اما وجه امتیاز، در تأکید بر جنبه نظامى آن در دوره جنگ<br /> سرد و تمرکز بر بُعد اقتصادى امنیت پس از آن، مورد توجه اکثر متفکران قرار گرفته<br /> است. تجزیه ناپذیرى و غیر قابل تقسیم بودن امنیت، از دیگر تمایزات برداشت متفکران<br /> در هر دو مقطع است که پس از فروپاشى شوروى، امنیت بین‏المللى، به مفهوم امنیت<br /> کشورها با توجه به امنیت دیگران مورد توجه قرار مى‏گیرد. در این تلقى، امنیت هیچ<br /> واحدى به صورت مجزا از امنیت دیگران مطالعه نمى‏شود. وبالاخره این که، افزایش<br /> وابستگى متقابل نظام جهانى، ضرورت درک جدید از امنیت بین المللى را مطرح نموده،<br /> که لازم است پژوهش‏گران مسایل امنیتى تعاریف و عناصر سنتى مفهوم امنیت را مورد<br /> بازخوانى جدى قرار دهند.