Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi
Artykuł przedstawia wyniki badań dotyczących nieistniejących współcześnie wsi Wiączyń Polny i Leśny, na terenie których na początku XIX w. powstały nowe kolonie pruskie. Zbadano rozwój osadnictwa w średniowieczu i dokonano analizy zagospodarowania w okresie nowożytnym na tle stosunków prawno-własnoś...
Main Author: | |
---|---|
Format: | Article |
Language: | English |
Published: |
Lodz University Press
2017-12-01
|
Series: | Studia z Geografii Politycznej i Historycznej |
Subjects: | |
Online Access: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/studiageogr/article/view/2832 |
id |
doaj-80236a2447954f2fb75e75289fe5f8a5 |
---|---|
record_format |
Article |
spelling |
doaj-80236a2447954f2fb75e75289fe5f8a52020-11-25T03:06:13ZengLodz University PressStudia z Geografii Politycznej i Historycznej2300-05622450-01272017-12-01618320810.18778/2300-0562.06.082832Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsiTomasz Figlus0Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, ul. Kopcińskiego 31, 90-142 ŁódźArtykuł przedstawia wyniki badań dotyczących nieistniejących współcześnie wsi Wiączyń Polny i Leśny, na terenie których na początku XIX w. powstały nowe kolonie pruskie. Zbadano rozwój osadnictwa w średniowieczu i dokonano analizy zagospodarowania w okresie nowożytnym na tle stosunków prawno-własnościowych. Obie wsie pojawiły się w źródłach historycznych w XIV w. i wchodziły w skład dóbr królewskich. Przez większość czasu swego funkcjonowania były dzierżawione przez przedstawicieli szlachty, przy czym najdłużej były w posiadaniu rodu Lasockich. Były to stosunkowo niewielkie osady, zamieszkane przez chłopów pańszczyźnianych. W Wiączyniu były zlokalizowane: karczma i folwark, obejmujący dwór i zabudowania gospodarcze, w tym budynek browaru. W pracy dokonano również próby rekonstrukcji rozplanowania wsi i zbadano proces sukcesji osadnictwa. Wiączyń Polny miał formę nieregularnej wsi drogowo-placowej, a Wiączyń Leśny miał charakter wsi wielodrogowej. W wyniku kolonizacji pruskiej na ich miejscu powstały nowe wsie: Nowosolna, Wiączyń Dolny, Górny i Nowy. Były rozplanowane w postaci regularnych wsi liniowych, przy czym Nowosolna przyjęła formę unikatowej struktury, składającej się z ośmiu promienistych dróg wychodzących z centrum układu.https://czasopisma.uni.lodz.pl/studiageogr/article/view/2832osadnictwowieśgeografia historycznamorfogenezazagospodarowanie przestrzennerozplanowanieukład przestrzennywiączyń |
collection |
DOAJ |
language |
English |
format |
Article |
sources |
DOAJ |
author |
Tomasz Figlus |
spellingShingle |
Tomasz Figlus Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi Studia z Geografii Politycznej i Historycznej osadnictwo wieś geografia historyczna morfogeneza zagospodarowanie przestrzenne rozplanowanie układ przestrzenny wiączyń |
author_facet |
Tomasz Figlus |
author_sort |
Tomasz Figlus |
title |
Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi |
title_short |
Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi |
title_full |
Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi |
title_fullStr |
Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi |
title_full_unstemmed |
Geneza, rozwój i zanik Wiączynia. Próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi |
title_sort |
geneza, rozwój i zanik wiączynia. próba rekonstrukcji geograficzno-historycznej osadnictwa w aspekcie przemian zagospodarowania przestrzennego i rozplanowania wsi |
publisher |
Lodz University Press |
series |
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej |
issn |
2300-0562 2450-0127 |
publishDate |
2017-12-01 |
description |
Artykuł przedstawia wyniki badań dotyczących nieistniejących współcześnie wsi Wiączyń Polny i Leśny, na terenie których na początku XIX w. powstały nowe kolonie pruskie. Zbadano rozwój osadnictwa w średniowieczu i dokonano analizy zagospodarowania w okresie nowożytnym na tle stosunków prawno-własnościowych. Obie wsie pojawiły się w źródłach historycznych w XIV w. i wchodziły w skład dóbr królewskich. Przez większość czasu swego funkcjonowania były dzierżawione przez przedstawicieli szlachty, przy czym najdłużej były w posiadaniu rodu Lasockich. Były to stosunkowo niewielkie osady, zamieszkane przez chłopów pańszczyźnianych. W Wiączyniu były zlokalizowane: karczma i folwark, obejmujący dwór i zabudowania gospodarcze, w tym budynek browaru. W pracy dokonano również próby rekonstrukcji rozplanowania wsi i zbadano proces sukcesji osadnictwa. Wiączyń Polny miał formę nieregularnej wsi drogowo-placowej, a Wiączyń Leśny miał charakter wsi wielodrogowej. W wyniku kolonizacji pruskiej na ich miejscu powstały nowe wsie: Nowosolna, Wiączyń Dolny, Górny i Nowy. Były rozplanowane w postaci regularnych wsi liniowych, przy czym Nowosolna przyjęła formę unikatowej struktury, składającej się z ośmiu promienistych dróg wychodzących z centrum układu. |
topic |
osadnictwo wieś geografia historyczna morfogeneza zagospodarowanie przestrzenne rozplanowanie układ przestrzenny wiączyń |
url |
https://czasopisma.uni.lodz.pl/studiageogr/article/view/2832 |
work_keys_str_mv |
AT tomaszfiglus genezarozwojizanikwiaczyniaprobarekonstrukcjigeograficznohistorycznejosadnictwawaspekcieprzemianzagospodarowaniaprzestrzennegoirozplanowaniawsi |
_version_ |
1724674564770758656 |