ردپای اکولوژیکی غذا در ایران

• Main Authors: علیرضا کوچکی, مهدی نصیری محلاتی, سرور خرم دل
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2018-04-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: امنیت غذایی; ردپای غذا; ضریب خودکفایی; هکتار محلی
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_36686_8f2f99d9b4a8607b689490ec0d1e92c3.pdf

طی دو دهه گذشنه تعیین ردپای اکولوژیکی و استفاده از آن در ارزیابی پایداری بوم نظام‌ها مورد توجه محققین قرار گرفته است. از آنجا که، اطلاعات محدودی در مورد ردپای اکولوژیکی ایران و اجزای آن در اختیار می‌باشد، در این پژوهش وضعیت تولید و مصرف گروه‌های مختلف مواد غذایی و ردپای اکولوژیکی غذای کشور بررسی و با سایرکشورها مقایسه شده است. نتایج نشان داد که میزان کل تولید و مصرف مواد غذایی کشور در سال 92-1391 به ترتیب 5/89 و 6/94 میلیون تن و نسبت این دو مقدار یا ضریب خودکفایی غذایی معادل 87/0 بوده است. ضریب خودکفایی برای غلات، دانه‌های روغنی و گیاهان قندی به ترتیب 69/0، 12/0 و 48/0 بدست آمد که حاکی از وابستگی این محصولات به واردات است و در مقابل تولید سبزی و میوه‌جات بیشتر از مصرف بود و در مورد سایر گروه‌های غذایی نوعی تعادل بین تولید مصرف وجود داشت. ردپای اکولوژیکی غذای کشور براساس هکتار جهانی هکتار جهانی بر نفر 88/0 و بر اساس هکتار محلی، هکتار محلی بر نفر04/1 برآورد شد و این تفاوت به دلیل کارآیی کمتر نظام تولید غلات و گوشت و لبنیات کشور نسبت به میانگین جهانی این محصولات می‌باشد. حدود 48 درصد از ردپای غذای کشور مربوط به گوشت و لبنیات و 33 درصد آن نیز مربوط به غلات بود. بر اساس یافته‌های این تحقیق ردپای غذا در ایران بزرگتر از ردپای غذا در قاره آسیا (هکتار جهانی بر نفر 7/0) و تقریباً معادل میانگین جهانی آن (هکتار جهانی بر نفر 9/0) می‌باشد. بعلاوه مقدار ردپای غذای کشور در فاصله سال­های 1379 تا 1392 با 76 درصد افزایش از 5/0 به هکتار جهانی بر نفر 88/0رسیده و تداوم این روند در آینده پیآمدهای زیست­محیطی جدی به همراه خواهد داشت.