بررسی سیر تطور گفتمان حجاب در سپهر سیاست و فرهنگ ایران

• Main Author: مهدی جاودانی مقدم
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Qom Islamic Azad University 2019-08-01
• Series: سپهر سیاست
• Subjects: حجاب; سیاست; فرهنگ; ایران
• Online Access: http://se.journal.qom-iau.ac.ir/article_667450_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf

الگوی پوشش زنان در تاریخ ایران اشکال، صورت‌بندی و تطورات گوناگونی را پشت سر نهاده است. تطوراتی که گاه در شکل تغییر و گاه به صورت گسست قابل بررسی است. با این وجود، در اکثر پژوهش‌هایی که به بررسی الگوی پوشش زنان در تاریخ ایران صورت گرفته تلاش شده است شناخت توصیفی تطورات در گستره زمان با نگرش تاریخ‌نگاری سنتی مورد استفاده قرار گیرد. براین اساس، این پژوهش‌ها، پوشش را به عنوان موضوع شناسای فردی، کانون‌مند و ذاتی پنداشته و از فهم جامعیت و قرار دادن الگوی پوشش در بطن جریانات اجتماعی باز مانده‌اند، در تاریخ‌نگاری جدید که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است، شناخت عناصر اجتماعی جز در بستر گفتمان‌ها و شناخت زمینه، ممکن نیست و تولید و تغییر عناصر به فرآیندهای سیاسی اجتماعی وسیع‌تری مرتبط است که خود بخشی از آنها هستند. منطبق با این دیدگاه، در ادوار تاریخی ایران اتفاقات مهمی در پس گفتمان حجاب در جامعه به وقوع پیوسته است و نهادها، ساخت‌ها و روابط قدرتی شکل گرفته است - از خانواده تا نهادهای اساسی- که محیط اجتماعی و الگوی پوشش را احاطه کرده‌اند. براین اساس، این مقاله با استفاده از روش تحلیل گفتمان، با ایجاد پیوند میان الگوی پوشش و گسست‌ها و بافت‌های کلان جامعه، فرهنگ و قدرت که همواره در تولید، تغییر و بازتولید ابژه‌های زندگی اجتماعی موثرند، صورت‌بندی‌های تاریخی- گفتمانی الگوی پوشش زنان را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است.