مخاطرات ناشی از تمرکزگرایی بارش در ایران

• Main Authors: امید مفاخری, محمد سلیقه, بهلول علیجانی, مهری اکبری
• Format: Article
• Language: English
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2017-10-01
• Series: جغرافیا و مخاطرات محیطی
• Subjects: مخاطرات بارش; تغییرات بارش; بارش روزانه; توالی بارش; رگبار
• Online Access: https://geoeh.um.ac.ir/article_31596_da27c6e70c6b8fad259b8ca06cdcd358.pdf
• ISSN: 2322-1682; 2383-3076

پایین بودن میزان ریزش‌های جوی، تغییرپذیری بالا، نوسان بارش، از ویژگی بارز آب‌وهوای ایران به شمار می‌رود. هدف این پژوهش مطالعه و بررسی تغییرات تعداد روزهای بارشی، مقدار بارش و تغییرات شدت بارش در بلند مدت در نواحی مختلف ایران است. داده‌های بارش روزانه در طی دوره آماری 30 سال از سازمان هواشناسی کشور برای 53 ایستگاه همدید در نقاط مختلف ایران گرد آوری شد. جهت طبقه‌بندی از نظر دوره تداوم بارش، روزهای بارشی در 7 طبقه، بارش 1 روزه، بارش با توالی دو روز، بارش با توالی سه روز الی بارش با توالی 7 روز بررسی و استخراج گردید. برای تحقق اهداف از روش تحلیل خوشه‌ای (فاصله اقلیدسی و روش ادغام وارد) برای ناحیه‌بندی اقلیمی استفاده شد و درنهایت ایران به هفت ناحیه از نظر متغیرهای تعداد روز بارشی تقسیم گردید. سپس دوره مطالعاتی به دو دوره 15 ساله جهت مقایسه تقسیم شد. برای شناسایی شدت بارش روزانه از نسبت بارش حداکثر روزانه به سالانه استفاده شد. نتایج نشان داد که در اغلب نواحی ایران فراوانی روزهای بارشی کوتاه‌مدت در 15 سال دوم مطالعاتی (2013-1999) نسبت به 15 سال اول (1984-1998) روند افزایشی دارد. این امر نشان می‌دهد که بارندگی‌های شدید و رگباری در گستره ایران در حال افزایش است که می‌تواند ناشی از کاهش تعداد روزهای بارشی به‌ویژه بارش‌های میان‌مدت و بلند مدت (4-5 و بیشتر از شش روز) باشد و بیشینۀ بارش در کوتاه‌مدت (بارش 1- 3 روز) اتفاق می‌افتد.