| Summary: | Mâturîdî’nin
istidlâle verdiği önem bilinmektedir. Onun düşünce sisteminde istidlâle dayalı
yorumlamanın ayrı bir yeri vardır. İstidlâli doğru haber ve sağlam duyularla
birlikte bilgi edinmenin temel yolları arasında gören Mâturîdî’nin düşüncesinde
istidlâlin bilgi edinme aracı olarak kullanılmasının reddi mümkün
görünmemektedir. Zira istidlâli
reddetmek için bile istidlâle ihtiyaç duyulurken, doğru haber ve duyulardan
gelen bilginin test edilmesi için de gereken yine istidlâldir. Mâturîdî’ye
göre insanlar için istidlâle dayalı yorumlamaya elverişli alanlar
bulunmaktadır. Bu alanlarla ilgili istidlâller, genelde duyulur âlemden hareket
ederek duyular ötesinin bilgisine ulaşma şeklinde kurgulanır. O, istidlâllerini
Allah’ın varlığı ve birliği, ahiretin varlığı, âlemin hudusü gibi konularda
görüşlerini delillendirmek maksadıyla kullanmıştır. Bu alanların bilgisine
duyulur âlemde elde edilen bilgilerin delâletiyle ulaşmak mümkündür. Ancak Mâturîdî’nin
düşüncesinde kişinin olaylara bağlı olarak değişkenlik gösterebilen ruhî
yapısı, kimi zaman onun istidlâlde bulunmasını engelleyebilir. İnat ve kibir bu
türden ruhî durumlara örnektir.
Çalışmamız;
literatür taraması, karşılaştırma ve yorumlama yöntemleriyle işlenecektir. Mâturîdî’nin Kitâbü’t-Tevhid ve Te’vîlât, adlı
eserleri bu yöntemlerle taranarak Mâturîdî’nin özellikle bu iki eseri
çerçevesinde istidlâli hangi açılardan ele aldığı, görüşlerini temellendirirken
ondan nasıl yararlandığı, istidlâlin kapsamını ve işlev alanlarını nasıl
belirlediği gibi sorular etrafında şekillendirilecektir.
|
|---|
