زیبایی شناسی چهار ایوان صحن عتیق حرم مطهر رضوی

• Main Authors: صداقت جباری, ملوسک رحیم زاده تبریزی
• Format: Article
• Language: English
• Published: Iranian Scientific Association of Visual Arts 2016-08-01
• Series: مبانی نظری هنرهای تجسمی
• Subjects: حرم رضوی; صحن عتیق; ایوان; ساختار; آرایه
• Online Access: https://jtpva.alzahra.ac.ir/article_3962_a0e24bfcaf43c7f4f1c3da1248df336d.pdf

صحن عتیق حرم مطهر رضوی از قدیمی‌ترین بناهای مجموعه آستان قدس است که در دو دوران تاریخی تیموری و صفوی احداث و توسعه‌یافته و با توجه به این موضوع، معماری صحن نیز بر اساس دو سبک آذری و اصفهانی است. این مقاله در پی آن است که با عنایت به ساختار و آرایه‌های چهار ایوان، شاخصه های هنری دو دوره ی تاریخی موردنظر را موردمطالعه قرار داده و با مقایسه چهار ایوان و شناخت شباهت ها و تفاوت ها، ویژگی های هنری این دوران را بازشناسد. آنچه از بررسی ها به دست می‌آید نشان می دهد علی رغم دستور شاه‌عباس مبنی بر احداث ایوان شمالی به مانند ایوان جنوبی که متعلق به دوران تیموری بوده، هنرمندان دوران صفویه تنها در ساختار کلی ایوان همانندسازی را انجام داده و در استفاده از آرایه‌ها با پایبندی به اصول دوران گذشته، روش خود را باشکوه و زیبایی به‌کاربرده و دو ایوان شرقی و غربی را نیز مانند یکدیگر درنهایت زیبایی و با استفاده از مقرنس و کاشی‌کاری به انجام رسانیده‌اند. این مطلب نشان می‌دهد، هنر دوران صفوی تنها گرته برداری صرف از هنرهای پیشین نبوده و هنرمندان همواره در پی خلاقیت و نوآوری در مکان مقدسی چون حرم رضوی، اوج هنرمندی خود را به منصه ظهور نشانده اند. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با مطالعات کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی انجام‌شده است.