| Summary: | Amaç: Bu çalışmada insan sağlığı açısından önemli olan Entamoeba histolytica’nın nasıl
bulaştığı ve ne gibi zararlara neden olduğu hakkında bilgiler toplanacaktır.
Bulgular: Entamoeba cinsinin bir türü ve anaerobik bir parazit protozoadır. Evriminde sıra ile
kist-metakist - metakistiktrofozoit - trofozoit-prekist - dönemleri görülür. E.histolytica hastalık yapmadan da
bağırsakta yaşayabilir. Kalın bağırsağa yerleşir, kalın bağırsağın içine
yayılır. Bazen dokuları geçebilmektedir. Bazen kalınbağırsağın içine yayılarak
kolit (bağırsak iltihabı), akut dizanteri veya ishale yol açmaktadır. Enfeksiyon
kana geçebilmektedir. Kan aracılığıyla karaciğer, akciğer gibi organlara ulaşmaktadır.
Tropikal ve subtropikal bölgelerde daha sık görülmektedir. İnsan dışkısının
tarlalara gübre olarak verilmesi, sinek, böcek gibi eklembacaklılar, enfeksiyon
taşıyan kişilerin gıda sanayisinde çalışması ve temizliğe dikkat edilmemesi bu
parazitin dağılmasına neden olmaktadırlar. Esas bulaşma yolu oraldır. Hastalık
belirtileri; yumuşak kıvamlı dışkılama, mide krampları olabilmektedir.
Hastalığın daha şiddetli seyrettiği amipli dizanteride; ateş, karında hassasiyet,
dışkıda kan görülmesi, istifra ve zayıflama görülebilmektedir. Amip karaciğer
ve beyin abselerine sebep olabilmektedir.
Tanı: Mikroskop altında
incelenmek üzere dışkı örnekleri ile yapılan çalışmalarda %34 hassasiyet ile
tespit edilmektedir. Mikroskobi yöntemi yanı sıra amibe ait antijenlerin ve
karşı antikorların tespit edilmesiyle tanının hassasiyeti artmaktadır.
Kolonoskobi esnasında doktor intestinal içeriğini görür, gerekirse biyopsi
alarak ayrıntılı mikroskopta inceler. Karaciğer, absesi ve diğer organlarda
görünenlerde, ultrasanografi ve tomografi görüntüleme yöntemleri ile tespit
edilmektedir.
Sonuç: E. histolytica’nın neden olduğu amipli dizanteri genellikle
tespitinde sorunlar yaşanan enfeksiyondur. Tanıda ne yazık ki yaygın biçimde
mikroskobi ön plandadır. E. histolytica’nın
olgun kistlelerinin gıda, su ve cinsel yolla alınmasıyla dönüştüğü
trofozoitlerinin kolona invazyonu ile oluşmakta ve asemptomatik taşıyıcılıktan
amibik kolite kadar değişik klinik tablolar ile karşımıza çıkmaktadır. Bu durum
dünyada ve ülkemizde bölgelere göre değişik tablolarla karşımıza çıkmaktadır.
Amöbiyaz bildirimi zorunlu hastalıklardandır. Özellikle gıda ile uğraşanlar
kontrol altında tutulmalıdır. Hasta ve kist taşıyıcılar tedavi edilmeli,
kişisel hijyen, içme ve kullanma sularını bulaşlardan korumalı ve vektörlerle
savaş gibi başlıca korunma tedbirleri bulunmalıdır. Amöbiyazın tedavisinde
kist, trofozoit veya hem kist hemde trofozoit formlarına etkili olan
antiprotozoner ilaçlar kullanılmalı ve antibiyotikler kullanılmalıdır.
|
|---|
