تحلیل شاخص‌های اقتصادی و انرژی در روش‌های مختلف خاک‌ورزی حفاظتی درکشت گندم (مطالعه موردی: کشت و صنعت دشت ناز ساری)

• Main Authors: محمد شریفی, شمسی سودمندمقدم, مهدی ایزدی, روزبه عباس زاده
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2021-07-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: ذخیره رطوبت; راهکار مدیریتی; روش کشاورزی; شرایط بومی
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_37658_c2f4c195fef9c89b27c26522dc34cc43.pdf
• ISSN: 2008-7713; 2423-4281

خاک‌ورزی حفاظتی یکی از راهکارهای مدیریتی مهم برای حفاظت از منابع آب و خاک است. در این پژوهش، وضعیت انرژی مصرفی و بازدهی اقتصادی سامانه­های مختلف خاک‌ورزی در شرایط بومی کشت و صنعت دشت ناز ساری برای محصول گنـدم (Triticum aestivum L.) رقم میلان، در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار بررسی شـد. همچنین میزان عملکرد دانه گندم نیز اندازه­گیری و تعیین گردید. سامانه­های خاک‌ورزی شامل خاک‌ورزی مرسوم (CT)، بی­خاک‌ورزی و بدون بقایا (NT)، کم­خاک‌ورزی با استفاده از کمبینات (MTCO)، کم­خاک‌ورزی با کارنده بدون خاک‌ورزی (MTNT)، بی­خاک‌ورزی و با بقایا (NTR) بود. نتـایج آزمایش نشـان داد سامانهMTCO  و CT به‌ترتیب با متوسط 5/6812 و 4500 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد دانه را در بین تیمارها به خود اختصاص دادند. همچنین سامانه MTCO با مقادیر 58/4 نسبت انرژی، 29/0 کیلوگرم بر مگاژول بهره­وری انرژی و همچنین با 42/3 مگاژول بر کیلوگرم شدت انرژی بهترین سامانه برای کشت گندم از نظر شاخص­های انرژی گزارش شد. سامانه NTR در مجموع، کم مصرف­ترین سامانه از لحاظ انرژی بود، امّا دارای عملکرد پایین دانه گندم 5025 کیلوگرم در هکتار می­باشد. در بخش شاخص­های اقتصادی با وجود هزینه تولید کمتر برای سامانه NTR، سامانه MTCO با 26 درصد عملکرد و بهای فروش بالاتر و 5/25 درصد بهای تمام شده کمتر و همچنین 2/35 درصد سود ناخالص بیشتر نسبت به سامانه NTR، برتری داشت. به‌طور کلی، سامانه MTCO با برتری در شاخص­های انرژی و اقتصادی، به‌عنوان گزینه بهینه برای خاک‌ورزی و کاشت گندم در شرایط بومی کشت و صنعت دشت ناز ساری معرفی شد.