واکاوی شار همگرایی رطوبت و آب قابل بارش جوّ بارش‌های بهارۀ ایران

• Main Authors: مهدی دوستکامیان, مسعود جلالی, الله مراد طاهریان
• Format: Article
• Language: English
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2018-03-01
• Series: جغرافیا و مخاطرات محیطی
• Subjects: شارهمگرایی رطوبت; آب قابل بارش; بارش‌های بهاره; ایران
• Online Access: https://geoeh.um.ac.ir/article_32156_c3f4a6972a6225bee2bade1e708989c5.pdf

بررسی سازوکار انتقال و شناسایی منابع تأمین رطوبت بارش‌های یک منطقه و شناخت مؤلفه‌های چرخه آب بر روی آن از موضوعات موردتوجه در علوم جوّی است. پژوهش حاضر باهدف مطالعه شار همگرایی رطوبت و آب قابل بارش جو و شناسایی منابع تأمین رطوبت بارش‌های بهاره ایران صورت گرفته است. برای این منظور از داده‌های بارش روزانه 483 ایستگاه سینوپتیکی، کلیماتولوژی و باران‌سنجی در یک دوره آماری 50 ساله (1961- 2010) استفاده‌شده است. پس از استخراج روزهای بارشی فراگیر به کمک تحلیل خوشه‌ای الگوهای شار همگرایی رطوبت و آب قابل بارش جو بارش بهاره شناسایی‌شده‌اند و سپس اقدام به استخراج نقشه‌های فشار تراز دریا، 850 و 700 هکتوپاسکال به همراه شار همگرایی رطوبتی و آب قابل بارش جو در منطقه موردمطالعه شده است. نتایج نشان داد که مکانیسم بارش‌های فراگیر بهارۀ ایران و شار همگرایی رطوبت در ارتباط با همگرایی شار رطوبتی ناشی پرفشار سیبری- کم فشار عربستان ، شار همگرایی رطوبت ناشی از پرفشار قزاقستان – کم فشار خلیج‌فارس، شار همگرایی رطوبت ناشی از پرفشار شمال دریای خزر-کم فشار شرق ترکیه، کم فشار عربستان، شار همگرایی رطوبت ناشی از پرفشار سیبری- کم فشار عربستان، سودان و شار همگرایی رطوبت ناشی از پرفشار سیبری – کم فشار ترکمنستان، کم فشار سودان بوده است. بیشترین مقدار رطوبت و شار همگرایی رطوبت از سمت دریای عرب، خلیج‌فارس، دریای خزر و دریای سرخ در ترازهای پایین جو و دریای مدیترانه و سیاه درترازهای بالایی جو است.