İlahi Naslar Bağlamında Özgürlük ve Adalet Anlayışının Yeniden Tesisi: Mahmud Muhammed Taha Örneği

• Main Author: Tamer Yıldırım
• Format: Article
• Language: English
• Published: Yediveren Press 2010-12-01
• Series: Marife Dini Araştırmalar Dergisi
• Subjects: Kur’ân; Mahmud Muhammed Taha; Cumhuriyetçi Parti; İkinci Mesaj; Sudan
• Online Access: https://www.marife.org/marife/article/view/562

Bu makalede Sudanlı politikacı, teolog ve düşünür Mahmud Muhammed Taha’nın (1909/11–1985) özgürlük, adalet ve bununla alakalı görüşleri incelenecektir. Taha, Sudan’da doğdu. 1930’larda Hartum’da mühendislik okudu. 1945’te seküler bir devlet olarak Sudan’ın tam bağımsızlığını savunan, bir özgürlük hareketi olan Cumhuriyetçi Parti’yi kurdu ve liderliğini yürüttü. Partinin ideolojisinin yapısı 1951’de Taha’nın mistik bir uzlete çekilmesinden sonra ortaya çıkan radikal bir değişimden geçti. Bu ideolojinin ışığında, parti İslam ve modernitenin ‘neo-islamcı’ bir uzlaşmasını taahhüt eden bir durumun savunuculuğunu yaptı. Pek çok yorumcu gibi Taha, peygamberin Mekke dönemi ve daha sonraki Medine döneminde inancın temel olarak bölündüğünü ifade etmiştir. Mekkî ayetler genel olarak çoğulcu, toleranslı ve pasiftir. Fakat daha sonra Medine’deki bölümlerde karakter değişmiş ve inanmayanlara karşı şiddet savunulmuştur. Hem geleneksel İslam hukuku hem de İslam düşüncesinin çoğu bu ikinci kısım üzerine kurulmuştur. Günümüzde Medine dönemindeki bölümlerin geçerli olduğu vurgulanırken Taha, modern toplumda Mekke’dekilerin daha önemli olduğunu düşünür.