ÇELİK YAPILARDA KULLANILAN DİYAGONAL ÇELİK ÇAPRAZLARIN YAPAY ARI KOLONİ ALGORİTMASI İLE OPTİMİZASYONU

• Main Authors: Yakup Bölükbaş, Tülin Çeli̇k, Ersin Aydın, Mustafa Sönmez, Turan Karabörk
• Format: Article
• Language: English
• Published: Bursa Uludag University 2018-04-01
• Series: Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering
• Subjects: steel diagonal braces; artificial bee colony algorithm; structural optimization; transfer functions.; diyagonal çelik çaprazlar; yapay arı koloni algoritması; yapısal optimizasyon; transfer fonksiyonları
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/36268/414427

Diyagonal çelik çapraz (DÇÇ) sistemler, mevcut yapının deprem performansının iyileştirilmesinde veya yeni yapının depreme dayanıklı olarak tasarlanmasında yaygın olarak kullanılan yöntemlerden birisidir. Bu sistemler yapının yatay yük taşıma kapasitesini arttırır ve yapının yanal rijitliğine katkı sağlamaktır. Çelik diyagonal çaprazların yapı sistemindeki yerleşimi, yapı sistemin performansını etkileyen önemli etkenlerden birisidir. Bu çalışma, çelik çaprazların yerleşimdeki optimum dağılımın belirlenmesi için yapay arı koloni optimizasyon tekniği kullanılarak yeni bir algoritma sunulmuştur. Tepe deplasmanına ve taban kesme kuvvetine bağlı transfer fonksiyonları amaç fonksiyonu olarak seçilmiştir. Buradaki temel amaç, belirlenen kısıtlar altında amaç fonksiyonlarının minimize edilmesidir. Tasarım değişkeni olarak her kata yerleştirilen çelik çaprazların rijitlikleri seçilmiştir. Ayrıca, çelik çaprazların toplam rijitliği, optimizasyon probleminin aktif kısıtlı olarak belirlenmiştir. Hazırlanan optimizasyon algoritmasının performansının test edilmesi amacıyla 20 katlı çelik yapı modeli oluşturulmuş ve El Centro depremi kaydı kullanılarak zaman tanım alanında dinamik analiz yapılmıştır. Yapay arı koloni algoritması kullanılarak elde edilen optimum çelik çapraz yerleşimi, düzgün dağılım ile karşılaştırılmıştır. Bu bulgular göstermiştir ki, tasarlanan algoritma ile belirlenen optimum diyagonal çelik çapraz dağılımı, her bir amaç fonksiyonu için tatmin edici sonuçlar vermiştir.