UYGUR “YAR-YAR” VE “ÖLEÑ” KOŞAKLARI ÜZERİNE

• Main Author: Alimcan İNAYET
• Format: Article
• Language: English
• Published: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi 2013-12-01
• Series: Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi
• Subjects: uygur; yar-yar; ölen; koşak; düğün türküleri.; uyghur; oleng; qoshaq (folk poetry); wedding songs.
• Online Access: http://dergipark.org.tr/tr/pub/uygur/issue/30034/324290?publisher=adem-oger

Uygur halk edebiyatında "yar-yar" veya "öleñ" olarak adlandırılan koşaklar Uygur düğün türküleri içerisinde bir türü teşkil etmektedir. Kendine özgü şekil ve muhteva özellikleriyle diğer koşaklardan ayrılır. Bu koşaklar şekil bakımından mani  beyit  mani şeklinde birbirine dönüşebilmektedir. Bu dönüşüm icrada söz konusu değilse de, yazılı metinlerde çok net olarak görülmektedir. "Yar-yar" koşakları muhteva yönünden dini-mitolojik ve mizahı ögelere sahiptir. Aşk, evlilik ve aile dini-mitik ögelerle kutsallaştırılmıştır. Uygur "yar-yar" koşaklarının bu özellikleri diğer Türk boylarındaki "yar-yar" koşakları ile büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. Dolayısıyla "yar-yar" koşakları Türk boyları arasındaki ortak kültürel bağlar ve değerler için çok önemli bir örnektir. Bu bildiride Uygur "yar-yar" koşaklarının nazım şekilleri ve muhteva ayrıntılı olarak incelenecektir.