Sporda doping: antrenör ve sporcu görüşleri

• Main Authors: Oğuz Özbek, Seçkin Doğaner
• Format: Article
• Language: English
• Published: Balikesir University 2019-12-01
• Series: Uluslararası Spor, Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi
• Subjects: doping; sporcu; antrenör; planlanmış davranış teorisi; athlete; coach; planned behaviour theory
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/useeabd/issue/41063/605331?publisher=useeabd

Amaç: Bu araştırmanın amacı sporcu ve antrenörlerin, doping kullanımına ve etkilerine ilişkin görüşlerini tespit etmek ve dopingin önlenmesine yönelik önerilerde bulunmaktır.Materyal ve Metot: Araştırma grubu, amaçlı örnekleme tekniği ile seçilen çeşitli branşlara sahip sporcu ve antrenörlerden oluşmaktadır. Araştırmaya 12 kişi (8 sporcu ve 4 antrenör) katılmıştır. Araştırma grubunun tamamı erkek katılımcılardan oluşmaktadır. Katılımcılar 22-40 yaş aralığında olup, en az lise mezunudur. Verilerin geçerliğini ve güvenirliğini sağlamak için spor bilimleri alanında çalışan üç uzmanın görüşlerine başvurulmuştur. Veriler önce sistematik ve açık bir biçimde betimlenmiş, daha sonra yapılan bu betimlemeler yorumlanarak, önce kodlar, daha sonra temalar saptanmıştır. Bulgular: Katılımcılar, doping kullanma nedenleri olarak, “hızlı kas gelişimi sağlamak”, “sportif performans artışı sağlamak” ve “daha iyi bir fiziki görünüme sahip olmak” şeklinde üç ana neden göstermişlerdir. Katılımcılar doping maddelerinin zararları konusunda bilgileri olduğunu, ancak kullanılmasının önüne geçilmesinin çok zor olduğunu belirtmişlerdir. Ancak rakipleri doping kullanmaya devam ettiği sürece bu maddeleri kendilerinin de kullanmaya devam edeceklerini belirtmişlerdir. Doping maddelerini çoğunlukla “antrenörlerinden”, “eczanelerden” ve “yurtdışından aracılar yolu” ile elde ettiklerini belirten katılımcılar, bu maddelerin kullanılmasının önlenebilmesinin ancak ülke çapında yapılan denetim ve cezaların artırılması ile mümkün olabileceğini belirtmişlerdir. Katılımcılardan bazıları; bilinçli kullanılması, yeterli alım gücüne sahip olunması ve yarışmaya girilmesi durumunda doping maddelerini çevrelerindeki kişilere önerebileceklerini belirtirken, bazı katılımcılar ise bu maddelerin kullanılmamasını önereceklerini belirtmişlerdir.Sonuç: Araştırmanın sonuçlarına göre, doping kullanan sporcuların, maddelerin içeriği veya etkileri hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı görülmüştür. Ayrıca araştırmaya katılanlar, doping kullanımının önlenmesine ilişkin yasal düzenlemelerin ve denetimlerin yetersiz olduğunu belirtmişlerdir.