مطالعۀ ساختار جمجمه در بزمجۀ بیابانی Varanus griseus (Daudin, 1803) (Sauria: Varanidae)

• Main Authors: نرگس قنبری نیا, نصراله رستگارپویانی, رسول کرمیانی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Isfahan 2019-09-01
• Series: Taxonomy and Biosystematics Journal
• Subjects: سوسماران وارانید; بزمجۀ بیایانی; ریخت‌‌شناسی مقایسه‌‌ای; جمجمه; ایران
• Online Access: https://tbj.ui.ac.ir/article_25209_df8445b9a121be1fb549db1e04f6f666.pdf
• ISSN: 2008-8906; 2322-2190

سوسماران مانیتور (بزمجه‌‌ها) از خانوادۀ وارانیده، گروهی اجدادی از خزندگان آنگویمورف و در کنار کروکودیل‌‌ها و پیتون‌‌ها، بزرگ‌‌ترین شکارچیان خونسرد زنده در جهان هستند. مانیتور‌‌ها ساکن آفریقا، خاورمیانه، جنوب و جنوب شرقی آسیا، مجمع‌‌الجزایر اندونزی و استرالیا هستند. جنس Varanus (بزمجه) در ایران دارای سه گونه است. گونه‌‌های مطالعه‌‌شده در این پژوهش، شامل دو گونۀ Varanus griseusو Varanus nesteroviمی‌‌شود. در این مطالعه از نمونه‌‌های نگهداری‌‌شده در آزمایشگاه دانشگاه رازی کرمانشاه و یک نمونۀ جسد پیداشدهVaranus griseus  استفاده شد. برای بررسی جمجمه، از دو روش استفاده شده است: 1. خارج‌‌کردن اجزای اسکلتی و عکس‌‌برداری از آنها؛ 2. استفاده از روش CT-scan. جمجمۀ Varanus از 38 قطعه استخوان سازندۀ جعبۀ مغزی و 12 قطعه استخوان متصل به هم در آروارۀ پایین تشکیل شده است. نتایج این مطالعه نشان داد تفاوت شاخصی بین استخوان‌‌های جمجمۀ دو گونۀ Varanus griseus وVaranus nesterovi  به‌‌جز شکل انتهایی استخوان بینی وجود ندارد. ویژگی استخوان‌‌های جمجمه که در برخی از سوسماران ویژگی جداکنندۀ بین‌‌گونه‌‌ای است، دربارۀ گونه‌‌های ذکرشده تا حدود اندکی صادق است. شباهت در ساختار جمجمه، نشان‌‌دهندۀ خویشاوندی نزدیک دو گونه و روش تغذیۀ مشابه آنها است.