اثرات سطوح آب و کود نیتروژن بر کارآیی مصرف و بهره وری آب در سه گیاه ذرت (Zea mays L.)، چغندرقند (Beta vulgaris L.) و کنجد (Sesamum indicum L.)

• Main Authors: مهدی نصیری محلاتی, علیرضا کوچکی, احمد زارع فیض آبادی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2014-04-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: تنش خشکی; شاخص برداشت; کارآیی اقتصادی; نیاز آبی
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_33487_d18e38d818cdb9cf15e1e17f3b17d77d.pdf

به دلیل محدودیت های موجود در نهاده های کشاورزی به ویژه آب، استفاده بهینه از منابع آب و نیتروژن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به-منظور بررسی سطوح آبیاری و کود نیتروژن بر کار آیی و بهره وری مصرف آب در سه گیاه چغندرقند (Beta vulgaris L.)، ذرت (Zea mays L.) و کنجد (Sesamum indicum L.) آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 با سه تکرار به صورت کرت های خردشده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرت های اصلی این آزمایش شامل سه گونه چغندرقند، ذرت و کنجد، کرت های فرعی شامل سه سطح آبیاری (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی هر یک از گونه ها) و کرت های نواری شامل چهار سطح نیتروژن خالص (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) بود. بر اساس نتایج، بیشترین کارآیی مصرف آب به ترتیب در ذرت، چغندرقند و کنجد معادل 4/2، 8/1 و 5/1 کیلوگرم ماده خشک بر متر مکعب آب حاصل شد. همچنین بیشترین بهره وری مصرف آب در گیاه چغندرقند معادل4200 واحد و پس از آن در کنجد و ذرت هرکدام به ترتیب 2123 و 1768 ریال بر متر مکعب آب آبیاری به دست آمد. اثر متقابل آب و نیتروژن بر کارآیی و بهره وری مصرف آب در این سه گونه گیاهی معنی دار بود. با کاهش 25 درصد نیاز آبی در این سه گونه گیاهی، تنها 19 درصد کاهش در WUE* (کارآیی مصرف آب اقتصادی) حاصل شد. با افزایش مصرف نیتروژن، بهره وری آب در سه گونه زراعی کاهش یافت. به نظر می رسد که مصرف نیتروژن بالا نمی تواند در کاهش اثرات سوء تنش خشکی موثر باشد.