اثر توأم رژیم‌های آبیاری و کود نیتروژن بر تغییرات رطوبتی خاک و عملکرد ذرت دانه‌ای با سامانه آبیاری قطره‌ای تیپ

• Main Authors: نادر کوهی چله کران, حسین دهقانی سانیج, امین علیزاده, الهه کنعانی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2020-08-01
• Series: مجله آب و خاک
• Subjects: رژیم آبیاری; رطوبت خاک; سطوح مختلف کودی; قطره‌ای سطحی
• Online Access: https://jsw.um.ac.ir/article_38818_58637ce11e632f52883934e737a8a906.pdf
• ISSN: 2008-4757; 2423-396X

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر رژیم­های آبیاری قطره­ای و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه­ای (SC 704) و تغییرات رطوبت خاک در استان کرمان طی سال­های زراعی 1393-1391 انجام گردید. طرح آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی شامل سه تیمار اصلی رژیم­های آبیاری (I1=100، I2=80 و I3= 60%ETc) و پنج تیمار فرعی سطح کود نیتروژنه N1 = 0)، N2= 50، N3= 100، N4= 150 و N5= 200 کیلوگرم­بر­هکتار) اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان عملکرد (85/8 تن در هکتار) به تیمار I1 اختصاص یافت. کاربرد نیتروژن بیش از اندازه تأثیر منفی در عملکرد دانه ذرت داشت. مصرف بیشترکود نیتروژن موجب طولانی شدن دوره رشد رویشی، افزایش شاخ و برگ گیاه و متعاقب آن موجب افزایش عملکرد بیولوژیک گیاه می‌شود و این امر مـی­توانـد موجـب کـاهش عملکرد دانه ذرت گردد. همچنین در خاک‌هایی که کمبود نیتروژن دارند با افزودن نیتروژن عملکرد دانه ذرت افزایش می‌یابد ولی پس از رسیدن به حداکثر عملکرد افزودن نیتروژن تاثیری نداشته و باعث کاهش عملکرد می‌شود. اثرات متقابل تیمار­ها نشان داد که تیمارهای I1N4 بیشترین (6/10 تن در هکتار) و تیمار I3N1 کمترین (24/1 تن در هکتار) عملکرد دانه ذرت را داشتند. بیشترین و کمترین اجزای عملکرد ذرت به ترتیب در تیمارهای I1N4 و I3N5 مشاهده شد. بیشترین میزان کارایی مصرف آب (268/1 کیلوگرم بر متر مکعب) در تیمار I2N4 و کمترین آن (068/0 کیلوگرم بر متر مکعب) در تیمار I3N1 بدست آمد. رطوبت باقی­مانده در خاک با کاهش مقدار آب آبیاری و کود نیتروژن در 20 روز پس از کشت کاهش یافت. در 45 روز بعد از کاشت و در عمق 10-0 سانتی‌متری، رطوبت باقی­مانده در خاک برای تیمار­های I1، I2 و I3 به کمتر از نقطه پژمردگی دائم رسیدند. نتایج حاصل از این پژوهش این مهم را به ما نشان می­دهد که تحت شرایط تنش آبی، امکان دسترسی به میزان عملکرد و کارایی مصرف آب بیشتر محصول به همراه شرایط رطوبتی مساعد و مطلوب، با اعمال میزان مناسب سطوح کودی امکان­پذیر است و و تیمار I2N4 می­تواند گزینه کاربردی مناسبی باشد.