تأثیر پرایمینگ بذر و کادمیوم بر صفات فیزیولوژیک گیاهچه و شاخص‌های جوانه‌زنی بذرهای تولید شده سورگوم (Sorghum bicolor L.) ژنوتیپ SOR834

• Main Authors: عبدالحسین رضائی, حمیدرضا بلوچی, محسن موحدی دهنوی, ابراهیم ادهمی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Birjand 2017-12-01
• Series: Environmental Stresses in Crop Sciences
• Subjects: آنزیم‌های آنتی اکسیدان; جوانه‌زنی; اسید جیبرلیک; اسید سالیسیلیک; فلزات سنگین
• Online Access: http://escs.birjand.ac.ir/article_625_1b1d95391d62686c90a6227b416b5a28.pdf
• ISSN: 2228-7604; 2383-3084

امروزه آلودگی خاک به فلزات سنگین درنتیجه فعالیت‌های انسانی یکی از تنش‌های محیطی مهم در گیاهان بوده، که می‌تواند به تولید گونه‌های اکسیژن فعال منجر شود. پرایمینگ با اسید جیبرلیک، اسید سالیسیلیک و نیترات پتاسیم به‌عنوان یک گزینه مناسب برای کاهش اثرات سمی کادمیوم در نظر گرفته شده است. این مطالعه با هدف بررسی اثر پرایمینگ بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه و شاخص‌های کیفی بذر سورگم تحت تنش کلرید و نیترات کادمیوم در سال 1394 در دانشگاه یاسوج انجام شده است. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اول شامل اسید جیبرلیک 800 میلی‌گرم در لیتر، اسید سالیسیلیک 0.3 میلی‌مولار، نیترات پتاسیم 1% و شاهد (بدون پرایم) و فاکتور دوم شامل سطوح کلرید و نیترات کادمیوم هرکدام در چهار سطح (0، 7.5، 15 و 30 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل کادمیوم و پرایمینگ برای پروتئین محلول در آب، آنزیم کاتالاز، آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و ارتفاع بوته معنی‌دار بود. اثر کادمیوم نشان داد که 30 میلی‌گرم کلرید کادمیوم به ازای هر کیلوگرم خاک وزن دانه را نسبت به شاهد 24 درصد کاهش داد. به‌طورکلی تمام سطوح کادمیوم نسبت به شاهد (بدون کادمیوم) اثر کاهنده بر روی وزن دانه داشتند. پرایمینگ بذر با 0.3 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک منجر به افزایش سرعت جوانه‌زنی و شاخص طولی بنیه بذر سورگم تحت تنش کادمیوم گردید. همچنین بیشترین شاخص وزنی بنیه در 15 میلی‌گرم کلرید و نیترات کادمیوم به ازای هر کیلوگرم خاک مشاهده شد و کمترین شاخص وزنی بنیه به 7.5 و 30 میلی‌گرم کلرید کادمیوم به ازای هر کیلوگرم خاک تعلق داشت.  در کل، پرایمینگ بذر با 800 میلی‌گرم در لیتر اسید جیبرلیک، و 0.3 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک با بهبود شاخص‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه مادر ازجمله افزایش محتوای پروتئین محلول و کلروفیل برگ می‌تواند باعث مقاومت نهال سورگم به سمیت کادمیوم و بهبود رشد آن و افزایش وزن دانه گردد. درنتیجه بذور تولیدی در این شرایط دارای سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر بیشتری نسبت به شاهد (عدم استفاده از پرایمینگ) هستند.