İlkokul Bahçelerinde Davranış Haritaları Bağlamında Mekânsal ve İşlevsel Bir Analiz: Trabzon Örneği / A Spatial Functional Analysis in the Context of Behavioral Maps in Primary School Grounds: Case of Trabzon

• Main Authors: Beyza Karadeniz, Ayşegül Özyavuz, Yelda Aydın Türk, Gürkan Topaloğlu, Zeynep Yılmaz Bayram
• Format: Article
• Language: Arabic
• Published: Karabuk University 2018-09-01
• Series: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi
• Subjects: i̇lkokul bahçeleri, davranış haritası, bahçe kullanımı, mekânsal işlevsel analiz; primary school grounds, behaviour maps, spatial and functional analysis.
• Online Access: http://kutaksam.karabuk.edu.tr/index.php/ilk/article/view/1628

ABSTRACT Primary school gardens are areas where children spend extracurricular time. The gardens are influential on children's physical, social and academic development. School gardens should be designed according to the needs of the students from different age groups. During the design process of school gardens, the standards defined in the context of hierarchical space fiction are ignored. This leads to spatial inadequacies in school gardens and also affects students’ behavior. Thus, it is necessary to examine the behavior of the students as well as the spatial setting of the schools. The purpose of this study is to perform spatial-functional analysis and school gardens and to create behavioral maps based on student’s use of the school garden. The study was carried out in five primary schools, selected from various regions (city center, arear close to the city center, residential area, newly developed residential area and rural character areas) in Trabzon. First, the spatial situation was analyzed according to the areas and spatial units table. Secondly, a behavioral map was created for each selected school by the location-based behavior mapping method. Then, a spatial and functional study of the tendencies of children to use the school garden, and the activities they perform are analyzed. As a result; this work is an attempt to reveal the necessity of a comprehensive planning and design for the school gardens through student behaviors. It is found that spatial standards are not met in the city center and nearby schools, which limits the behavior of students. In primary school there are no defined areas or guiding spaces for passive and play activities for students. Especially in schools that are below spatial and functional standards, behaviors such as peer bullying, adversely affect the development of the students, have been observed. In primary school gardens, it is necessary to create spaces that allow students to organize, exhibit informal and creative behaviors. Öz İlkokul bahçeleri, çocukların ders dışı zamanlarını geçirdikleri ve fiziksel, sosyal ve akademik gelişimleri üzerinde etkili olan alanlardır. Farklı yaş gruplarından öğrencilerin birlikte kullandığı okul bahçeleri, çocukların ihtiyaçlarına göre düzenlenmelidir. Okul bahçeleri tasarlanırken okul yapısı ile ilişkili, hiyerarşik mekan kurgusunu içeren standartlar tanımlanmış olsa da uygulamada bu ölçütler gözardı edilmektedir. Bu durum okul bahçelerinde mekansal yetersizliklere yol açmakta ve öğrenci davranışları üzerinde de etkili olmaktadır. Bu nedenle bu alanlarda yapılacak çalışmalarda mekansal durum tespitinin yanısıra öğrenci davranışlarının incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı; ilkokul öğrencilerinin okul bahçelerini kullanımına yönelik davranış haritalarının oluşturulması ve bu davranış haritaları ile okul bahçelerinin mekansal-işlevsel analizinin yapılmasıdır. Çalışma Trabzon kentinde farklı bölgelerden (kent merkezi, merkez yakın çevresi, konut alanı, yeni gelişenkonut alanı ve kırsal karakterli alanlar) seçilen 5 ilkokulda gerçekleştirilmiştir. İlk olarak okul bahçelerinde bölgeler ve mekansal birimler özelinde oluşturulan tablo ile mekansal durum tespiti yapılmıştır. İkinci olarak, yer merkezli davranış haritalama yöntemi ile seçilen her bir okul için davranış haritası oluşturulmuştur. Ardından çocukların okul bahçesinin kullanımına yönelik ne gibi eğilimleri olduğu, ne tür aktiviteler yaptıkları mekan ve işlev bağlamında analiz edilmiştir. Sonuç olarak; bu çalışmayla okul bahçelerinde kapsamlı bir düzenleme ve tasarımın gerekliliğiöğrenci davranışları üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kent merkezinde ve yakınındaki okullarda mekânsal standartların sağlanmadığı ve bu durumun öğrencilerin davranış biçimlerini sınırlandırdığı saptanmıştır. İlkokullarda öğrenciler için pasif ve oyun aktivitelerine yönelik tanımlı alanlar ve yönlendirici mekânlar bulunmamaktadır. Özellikle bahçenin mekânsal ve işlevsel olarak standartların çok altında olduğu okullardayapılan gözlemlerde öğrencilerin gelişimlerini olumsuz etkileyecek, akran zorbalığı gibi davranışlar gözlemlenmiştir. İlkokul bahçelerinde öğrencilerin organize, informal veyaratıcı davranışlar sergilemelerine olanak tanıyan mekânlar oluşturulması gerekmektedir.